نخستین بازی رسمی تیم ملی فوتبال ایران به تاریخ ۱ ژانویه سال ۱۹۴۱ میلادی برمی‌گردد. در این تاریخ ایران برابر تیم افغانستان به میدان رفت. این بازی که خارج از خانه و در کشور افغانستان برگزار شد ۰ - ۰ مساوی به پایان رسید. در دو دهه بعد اتفاق خاصی در فوتبال ایران رخ نداد، اما در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی ایران توانست به عنوان یکی از قدرتمندترین تیمهای آسیایی جایگاه ثابتی برای خود دست و پا کند. طی آن سال‌ها ایران موفق شد سه بار پیاپی در ۱۹۶۸، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ به مقام قهرمانی دست یابد. ایران هرگز نتوانست بار دیگر به چنین عنوانی دست یابد اما موفق شد چهار بار به مقام سوم این مسابقات برسد. تیم ملی همچنین چهار بار مقام قهرمانی بازیهای آسیایی را طی سال‌های ۱۹۷۴، ۱۹۹۰، ۱۹۹۸ و ۲۰۰۲ به دست آورده است.دهه هشتاد میلادی کشور ایران درگیر انقلاب و جنگی هشت ساله بود. این سال‌ها دوران رکود فوتبال در ایران نیز بود. در این دهه ایران نتوانست به جام جهانی صعود کندپس از مدتی رکود فوتبال ایران در دهه نود میلادی از نو متولد شد. اگر چه ایران نتوانست در دو جام جهانی ۹۰ و ۹۴ شرکت کند، با پیدایش پدیده‌های نظیر علی دائی، خداداد عزیزی، کریم باقری و در سال‌های آخر این دهه مهدی مهدوی‌کیا، ایران جانی تازه گرفت. در سال‌های پایانی این دهه ایران موفق شد دومین حضور خود را در جام جهانی تجربه کند.تیم ملی فوتبال ایران در تاریخ ۲۵ نوامبر سال ۱۹۷۷ موفق شد استرالیا را با نتیجه ۱ - ۰ در حضور ۹۰۰۰۰ هوادار در تهران شکست دهد و به جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین راه یابد. این نخستین حضور ایران در یک جام جهانی بود. ایران بازی نخست خود را در مقابل هلند با نتیجه ۳ - ۰ واگذار کرد،اما در بازی دوم خود برابر اسکاتلند شگفتی آفرید و با گل دانائی‌فرد به نتیجه تساوی ۱ - ۱ دست یافت. گل اسکاتلند در این بازی نیز از روی اشتباه مدافع ایرانی آندرانیک اسکندریان ثبت شد. بازیکنان ایرانی بازی سوم خود را به رغم نمایش خوبی که ارائه دادند با نتیجه سنگین ۴ - ۱ به پرو واگذار کردند. تنها گل ایران را حسن روشن به ثمر رساند نوامبر ۱۹۹۷ میلادی، ایران در شرایطی دشوار برای حضور در جام جهانی ۱۹۹۸ به دیدار استرالیا رفت. هر دو بازی با نتیجه تساوی پایان گرفت، اما ایران به لطف قانون گل زده در خانه حریف توانست به جام جهانی راه یابد. بازی برگشت ایران در مقابل استرالیا تا دقایق پایانی ۲ - ۰ به سود میزبان بود اما دو گل کریم باقری و خداداد عزیزی نتیجه را به نفع ایران رقم زد. هواداران فوتبال در ایران از آن بازی با عنوان حماسه ملبورن یاد می‌کنند در این تورنمنت ایران به همراه آلمان، یوگسلاوی و آمریکا در یک گروه قرار گرفت. ایران در بازی اول در مقابل یوگسلاوی با نتیجه ۱ - ۰ نتیجه را واگذار کرد. ایران در این بازی نمایش خوبی ارائه کرد و یوگسلاوی تنها از روی ضربه آزاد میهائیلوویچ که درون دروازه نکیسا دروازه‌بان دوم ایران جای داد، توانست برتری را از آن خود کند. ایران توانست نخستین پیروزی خود در مسابقات جام جهانی را برابر آمریکا به دست آورد. این بازی که به دلیل مواضع سیاسی و خصومت دو کشور شرایطی ویژه داشت با نتیجه ۲ - ۱ به سود ایران خاتمه یافت. گل‌های ایران را استیلی و مهدوی‌کیا به ثمر رساندند.گلی که استیلی با ضربه سر درون دروازه امریکا قرار داد بعدها گل قرن نامیده شد. بازی ایران و آلمان در شهر مون‌پلیه برگزار شد و با نتیجه ۲ - ۰ به سود آلمان خاتمه یافت. گل‌های آلمان را بیرهوف در دقیقه ۵۰ و کلینزمن در دقیقه ۵۸ به ثمر رساندندبا توجه به میزبانی کره و ژاپن و با توجه به حضور میزبانان جام جهانی بدون حضور در دور مقدماتی تنها ۵/۲ سهمیه دیگر برای قاره آسیا برای حضور در جام جهانی باقی ماند. تیم‌ها در دور دوم مرحله مقدماتی در دو گروه ۴ تیمی به مصاف یکدیگر رفتند که دو تیم اول مستقیما به جام جهانی صعود می‌کردند و تیمهای دوم دو گروه با یکدیگر در دو بازی رفت و برگشت بازی کرده و برنده ان دو دیدار باید با تیم پانزدهم قاره اروپا دو دیدار رفت و برگشت را برگزار می‌کرد تا چهره تیم دیگر صعود کننده مشخص گردد. تیم ایران در دور دوم مرخله مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ کره و ژاپن در حالی که در بازی آخر می‌توانست با پیروزی برابر بحرین مستقیما به جام جهانی صعود کند، ۳ بر ۱ مغلوب این تیم شد و نتوانست به طور مستقیم به این بازی‌ها صعود کند و به بازی پلی‌آف رفت. در این مرحله ایران به سرمربی‌گری میروسلاو بلاژویچ با تیم دوم گروه دیگر یعنی امارات به مسابقه پرداخت. و ایران این تیم را در تهران در حضور ۵۰۰۰۰ نفر با نتیجه ۱ - ۰ شکست داد. گل ایران را کریم باقری به ثمر رساند. در دور برگشت نیز ایران بازی را با نتیجه ۳ - ۰ برنده شد. این بازی در حضور ۲۰۰۰۰ تماشاگر اماراتی در ورزشگاه آل‌نهیان برگزار شد و گل‌های ایران را علی دایی، کریم باقری و مهرداد میناوند به ثمر رساندند.
ایران راهی دور بعد شد تا با تیم اروپایی جمهوری ایرلند مصاف دهد. روز ۱۹ آبان سال ۱۳۸۰ ایران در حضور ۳۵۰۰۰ تماشاگر در ورزشگاه دوبلین با نتیجه ۲ - ۰ شکست خورد. بهترین بازیکن این مسابقه دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایرلند جنوبی شناخته شد او در طول مسابقه توانست دو موقعیت تک به تک را از علی کریمی مهاجم تیم ملی فوتبال ایران بگیرد و ایران را در گلزنی در خانه حریف ناکام گزارد. بازی برگشت روز ۱۷ بهمن همان سال در ورزشگاه آزادی برگزار شد. تیم ایرلند ۲ سال بود در مسابقات رسمی شکست نخورده بود، اما ایران موفق شد این تیم را در حضور ۱۰۰۰۰۰ تماشاگر با نتیجه ۱ بر ۰ شکست دهد. گل ایران را یحیی گل‌محمدی به ثمر رساند. ایران در مجموع دو بازی با نتیجه ۲ - ۱ شکست خورد و نتوانست به جام جهانی صعود کند. تماشاگران با توجه به عدم گلزنی ایران در ۷۰ دقیقه نخست و از دست دادن موقعیت‌های به دست امده از سوی مهاجمان خصوصا علی کریمی، از دقیقه ۷۰ به بعد اعتراض خود را با پرتاب اشیاء و دادن شعار بر ضد بازیکنان و سرمربی تیم نشان دادند. پس از این شکست بلاژویچ برکنار و دستیار وی برانکو ایوانکوویچ جایگزین وی شد